Dynia: pomarańczowe zdrowie

Dynia to warzywo bogate w witaminy i minerały, zwłaszcza niezbędny mężczyznom cynk, a przy tym ma niewiele kalorii. Świeże pestki dyni pomagają pozbyć się owsików, tasiemca i innych pasożytów.

Ciekawostka – ostatnio odkryto, że substancja, która znajduje się w wyciągu z miąższu dyni figolistnej – D-chiro-inozytol – może zastąpić insulinę. Substancja ta stymuluje regenerację komórek trzustkowych beta u szczurów z cukrzycą i reguluje aktywność insuliny. Podniesienie poziomu insuliny we krwi prowadzi do obniżenia poziomu cukru, to z kolei owocuje obniżeniem ilości wolnych rodników tlenowych, uszkadzających między innymi, odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny, komórki beta. Według naukowców ekstrakt z dyni może nie tylko działać profilaktycznie u osób o podwyższonym ryzyku zachorowania na cukrzycę insulinozależną (typu 2), ale również ograniczać w znacznym stopniu zapotrzebowanie na insulinę osób już chorych.

Należy jednak zaznaczyć, że tak działa substancja zawarta w ekstrakcie z miąższu dyni figolistnej. Sama dynia nie jest wskazana w cukrzycy, ponieważ jej indeks glikemiczny jest wysoki i wynosi 75.

Wartości odżywcze dyni (w 100 g – surowej/ugotowanej)

Wartość energetyczna – 26/20 kcal

Białko ogółem – 1.00/0.72 g

Tłuszcz – 0.10/0.07 g

Węglowodany – 6.50/4.90 g (w tym cukry proste 2.76/2.08)

Błonnik – 0.5/1.1 g

Witaminy

Witamina C – 9.0/4.7 mg

Tiamina – 0.050/0.031 mg

Ryboflawina – 0.110/0.078 mg

Niacyna – 0.600/0.413 mg

Witamina B6 – 0.061/0.044 mg

Kwas foliowy – 16/9 µg

Witamina A – 8513/5755 IU

Witamina E – 1.06/0.80 mg

Witamina K – 1.1/0.8 µg

Minerały

Wapń – 21/15 mg

Żelazo – 0.80/0.57 mg

Magnez – 12/9 mg

Fosfor – 44/30 mg

Potas – 340/230 mg

Sód – 1/1 mg

Cynk – 0.32/0.23 mg

Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Dynia jest bogata w beta-karoten – to pomarańczowy, czerwony i żółty barwnik roślinny (to dzięki niemu dynia ma tak intensywny kolor) i jednocześnie substancja o właściwościach leczniczych. Beta-karoten – podobnie jak wszystkie karotenoidy – jest przeciwutleniaczem, co oznacza, że hamuje szkodliwe procesy oksydacyjne, a co za tym idzie – może zapobiegać rozwojowi chorób nowotworowych. Badania wykazały, że częste spożywanie dyni zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu żołądka, raka piersi, raka płuc i raka jelita grubego.

Beta-karoten obniża poziom złego cholesterolu. Tym samym zapobiega odkładaniu się złogów cholesterolowych w ścianach tętnic, a co za tym idzie – zapobiega miażdżycy, a dalej chorobom serca, takim jak zawał czy udar mózgu. Poza tym dynia reguluje poziom ciśnienia tętniczego.

Zawarty w dyni beta-karoten zapewnia prawidłowe funkcjonowanie wzroku, zwłaszcza o zmierzchu. Witamina A, w którą jest przekształcany beta-karoten w organizmie człowieka, jest składnikiem barwnika wzrokowego występującego w siatkówce oka, pozwalającego widzieć w półmroku.

Miąższ dyni działa przeciwwymiotnie – jest dobry dla kobiet w ciąży. Pestki dyni pomagają zwalczyć chorobę lokomocyjną.

Ponadto beta-karoten zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej, która jest główną przyczyną utraty wzroku w starszym wieku. Udowodniono również, że może hamować rozwój kseroftalmii (zespół suchego oka) oraz zapobiegać uszkodzeniu soczewki i powstaniu zaćmy.

Współczesna fitoterapia poleca pestki dyni na pasożyty. Pestki dyni właściwości przeciwpasożytnicze zawdzięczają zawartości kukurbitacyny – substancji zawartej w błonce otaczającej nasiona, zabezpieczającej je przed drobnoustrojami. Najwięcej kukurbitacyny jest w świeżych, miękkich pestkach, dlatego dyniową kurację odrobaczającą najlepiej przeprowadzić jesienią.

W medycynie naturalnej pestki dyni stosuje się przy problemach z prostatą. Według medycyny ludowej, nasiona dyni wpływają na zmniejszenie powiększonej prostaty. Badania naukowe wykazały, że mogą one zapobiec rakowi prostaty. Wierzy się także, że poprawiają one sprawność seksualną oraz żywotność plemników.

Pestki dyni to najbardziej przystępne źródło organicznego, łatwo przyswajalnego, cynku. Kilogram pestek dyni zawiera 130-202 mg cynku. Cynk jest potrzebny włosom i paznokciom, a u płci męskiej, od urodzenia do starości, wpływa przede wszystkim na czynności jąder. Mężczyźni potrzebują cynku czterokrotnie bardziej niż kobiety. Dzięki niemu wszelkie rany i ranki (pooperacyjne i pourazowe) goją się szybko. Ze względu na znaczącą zawartość cynku nasiona dyni stosuje się w leczeniu chorób skóry, takich jak trądzik, opryszczka, a także przy wrzodach żołądka.

Dynia jest niskokaloryczna (10 dag to 26 kcal) i dostarcza błonnika pokarmowego, dlatego pomaga w odchudzaniu. Poza tym sprzyja oczyszczaniu organizmu z toksyn i ma właściwości odkwaszające. Bardzo często to właśnie zakwaszenie jest przyczyną nadwagi czy otyłości.

Dynia to uniwersalne warzywo o wszechstronnym wykorzystaniu w kuchni. Z miąższu dyni przygotujesz zupę i sernik, a także np. muffiny, placki, kotlety, racuchy czy farsz do naleśników. Pestki dodasz do sałatki lub ciasta, a z oleju przygotujesz dressing do sałatki.

Jedzmy dynie !